Cantatedienst
De passiemuziek van Johann Sebastian Bach blijft mensen binnen en buiten de kerk diep ontroeren. Op zondagmorgen 21 februari klinken delen uit de Johannes Passion in de Nassaukerk. Het magistrale en verontrustende openingskoor dat de hoorder vanaf de eerste noot pakt, meteen al de toon zet voor deze passie en het lijden van Jezus in het licht zet van zijn verheerlijking. Het centrale deel waarin Jezus voor Pilatus staat en dat gekenmerkt wordt door ongelofelijk expressieve, dramatische en tumultueuze volkskoren. En tenslotte koralen die intiem en vol emotie de kruisiging en de graflegging beschouwen.
De uitvoering ligt in handen van het Bach Ensemble Amsterdam onder de bezielende leiding van Paulien Kostense. Michiel Meijer (bas), Paul van der Werf (kistorgel) en Klaas Holwerda (liturg) verlenen medewerking.
Binnen een jaar na zijn aanstelling tot Thomascantor in Leipzig voerde Bach op Goede Vrijdag 1724 voor het eerst zijn Johannes Passion uit. Het werk vormt het sluitstuk van een ontwikkeling in de loop van veertien eeuwen om het bijbelse passieverhaal gezongen te vertolken. Al in de vierde eeuw begon de priester in de Stille Week voorafgaand aan Pasen de passieverhalen op een eenvoudige toon zingend voor te dragen. Sinds de negende eeuw komen de versies van Matteüs, Markus, Lukas en Johannes alle vier aan bod op achtereenvolgens Palmzondag, dinsdag, woensdag en Goede Vrijdag. Vanaf de twaalfde eeuw zien we een rolverdeling: drie verschillende stemmen vertolken het verhaal van de evangelist, de woorden van Christus en de woorden van anderen (zoals Petrus, Pilatus en ook de menigten). Een volgende stap is de ontwikkeling van meerstemmigheid, eerst door de drie zangers en later door een apart koor. In de zestiende eeuw vervangt in de lutherse kerken de volkstaal het latijn en al snel daarna doen invloeden uit de Italiaanse opera hun intrede: het recitatief verhoogt de dramatische kracht van de tekst, instrumentale begeleiding wordt toegevoegd en het passieverhaal wordt onderbroken door aria’s op vrije poëzie. In het Leipzig van Bach was een concertante uitvoering van de passie naar Johannes sinds 1721 gewoonte in de vespers op Goede Vrijdag.
